Bronić czy dialogować? O pewnym dylemacie chrześcijaństwa dzisiaj

Wydawnictwo: Płocki Instytut Wydawniczy
Autor: ks. Henryk Seweryniak (red.)
ISBN: 978-83-65397-33-1
Rok wydania: 2016
Format:A5
Liczba stron:270
Oprawa miękka

Książka, którą oddajemy do Państwa rąk, jest zbiorem tekstów kilkunastu autorów o czymś, co nazwaliśmy apologią w dialogu. Słowem tym oddajemy pewien paradoks współczesnego chrześcijaństwa. […]

Tytuł książki może być mylący. Tak naprawdę chcielibyśmy uniknąć alternatywy: albo apologia, albo dialog; bronić czy dialogować. Chcielibyśmy, żeby „nowa apologia” była apologią w dialogu. I żeby tę apologię w dialogu lepiej zrozumieć (apologia w dialogu z czym?) i zrozumieć, o czym mówimy, gdy tak ją określamy. Dlatego rozpoczynamy od refleksji metodologiczno-historycznej. Pytamy najpierw o „wiosnę” apologii, próbując ją określić (P. Artemiuk), a następnie szukamy jej źródeł, śledząc średniowieczne dysputy chrześcijańsko-żydowskie (M. Skierkowski) i patrząc na „czasy katedr” oczami Bierdiajewa, Guardiniego i Chestertona (H. Seweryniak), zafascynowanych wiekami średnimi i ówczesną „apologią w dialogu”. Zanurzając się we współczesności, sięgamy do wypowiedzi „papieży nowej ewangelizacji” (św. Jan Paweł II, Benedykt XVI i Franciszek”), aby uchwycić związek między apologią i kontemplacją, który jest niezbędny w dotarciu do istoty chrześcijaństwa (Ł. Kamiński). W dalszej kolejności dotykamy newralgicznego tematu: wielokulturowości, który nie może być dzisiaj dla apologetów czymś obojętnym (W. Krupa). Ten blok tekstów zamykamy interesującym szkicem na temat apologii i dialogu u amerykańskiego intelektualisty ks. R.J. Neuhausa (K. Drzazgowski).

Apologia jest uprawiana dzisiaj głównie w mediach, dlatego w drugiej części naszej książki odwołujemy się do dziennikarskiej praxis i w niej poszukujemy tytułowego zagadnienia. Grzegorz Górny, odsłaniając swój warsztat pracy, prowadzi nas przez śledztwa w sprawie relikwii Jezusa oraz stygmatów i ukazuje współczesny dialog między wiarą i nauką. Z Marcinem Gutowskim przenosimy się do Świętej Ziemi, aby zobaczyć, jak trudno w tym szczególnym miejscu budować porozumienie, jak i bronić własnych racji. Apologia i dialog są również obecne w pracy rzecznika prasowego kurii diecezjalnej, co w interesujący sposób ukazuje Elżbieta Grzybowska. W dobie „wiosny” apologii jej twórcy nie szczędzą słów krytyki nawet papieżowi, dlatego w kolejnym tekście Monika Białkowska broni Franciszka przed nowymi apologetami. Na koniec tego bloku artykułów Anna Olszak sięga do historii życia Joanna Szczepkowskiej, aby ukazać jej osobistą, a zarazem publiczną, apologię pro vita sua.

Apologia, jak to wyraźnie widać w ostatniej części publikacji, zdobywa coraz większe obszary. Rozgrywa się już nie tylko w przestrzeni internetu, co ukazuje Marek Robak, ale również w świecie dynamicznie rozwijających się aplikacji mobilnych (Monika Przybysz). W wirtualnej rzeczywistości nowych nowych mediów obrona przeniknięta dialogiem staje się pilną potrzebą.

Zamykając naszą książkę, zastanawiamy się, jaką ostatecznie postać powinna przybrać apologia dzisiaj. Czy da się ją pogodzić z dialogiem? Na te pytania odpowiada autor ostatniego tekstu, stanowiącego podsumowanie naszych poszukiwań.

Sporo miejsca w naszych tekstach poświęcamy Chestertonowi. A to dlatego, że autora „Obrony rozumu” uważamy za prekursora, niejako ojca „nowej apologii”. To właśnie za jego i jego środowiska sprawą od początku XX wieku stała się ona formą refleksji, zwróconej ku podtrzymywaniu wartości, wywodzących się tradycji filozoficznej i religijnej cywilizacji euroatlantyckiej, ze zdrowego rozsądku, z przyjętej w tym kręgu koncepcji natury i człowieka. Chesterton posłużył się przy tym nowymi formami literackimi: felietonem, esejem, powieścią detektywistyczną, reportażem polemicznym, a nawet karykaturą. Jest rzeczą charakterystyczną, że po roku’68 jego drogą poszli inni świeccy dziennikarze i publicyści.

Ukształtowała się „nowa apologia”.
ks. Henryk Seweryniak
ks. Przemysław Artemiuk